AAC (Augmentative – Alternative Communication) Nedir?

Çeşitli sebeplerden dolayı konuşma zorlukları ile karşı karşıya kalan bireyler çevreleri ile iletişim kurabilmek için AAC (Augmentative – Alternative Communication) tekniğinden yararlanırlar. Günlük hayatta sık kullanılan özneler, fiiller ve söz öbeklerinin kontrol edilebilir görsel kartlar içinde yer almasına ise AAC panosu veya tablosu adı verilir. Bu sayede kas sistemi gelişmezliği veya beyinde oluşan hasarlardan kaynaklı konuşma yeteneğine sahip olmayan veya sonradan kaybeden insanlar, AAC panosu üzerinden zorlanmadan karşılıklı hem sesli hem de yazılı iletişim kurabilirler.

1) Augmentative Alternative Sözcükleri Nereden Gelir?
AAC’nin açılımı Augmentative Alternative Communication’dır. Bu noktada, ‘augmentative’ pano üzerindeki görselleri ve şekilleri anlatırken, ‘alternative’ ise sisteme dahil olan sesli komutlar anlamına gelmektedir. Tıpkı, bir konuşma alternatifi gibi görülebilir.

2) AAC Kullanımı 
AAC, iletişim kurmakta zorlanan kişinin iletişim kurmasını sağlamaya yönelik basit bir mantık ile yaratılmış bir tekniktir. Arka planda bulunan imla kuralları veya dilbilgisi çalışmaları oldukça karmaşık bir teknolojiye gerek duysa da AAC’nin kişiye yarar sağlama biçimi oldukça basittir. Bununla birlikte, AAC ile ilgili genelde yanlış anlaşılan faktörlerden birisi, AAC’nin dil terapisinin yerine geçmesidir. Aksine, dil terapisi ile birlikte pekiştirilen AAC kullanımı, özellikle otizm gibi beyin gelişimini etkileyen rahatsızlıklarda, kişinin zamanla karşı tarafı anlamasını mümkün kılacağı için daha efektif bir hal alır. Yani dil terapisi ile karşısındaki bireyi anlamayı öğrenen otizmli birey AAC ile kendisine söylenenlere karşılık verebilir.

3) AAC Panoları 
Görsel veya Yazı Odaklı Hazırlanabilir
Doğuştan Gelen:Serebral Palsi / Otizm / Fiziksel/Zihinsel Engeller
Sonradan Oluşan: Felç / Ağır Baş Yaralanması / Kanser
Nöromüsküler: ALS / Kas Güçsüzleşmesi /  DMD, SMA

Tabloda konuşma bozukluklarının çeşitli sebeplerini görebilirsiniz. Sizin de fark edeceğiniz üzere bu sebeplerin bazıları sonradan oluşabilir veya yaş ilerledikçe bozulmaya başlayabilir. Bu demektir ki konuşma bozukluğu okur yazarlıkta zorlanma olarak algılanmamalıdır. Bu sebeple kişinin ve/veya ailesinin tercihine göre AAC Panoları sadece görsel, sadece yazı veya her ikisini de barındırabilirler.

4) ACC Panoları Nasıl Hazırlanır?
AAC Panoları, hazırlandıkları dilde en çok kullanılan 500 kelimeye yer verecek şekilde hazırlanırlar. Dil öğreniminde geçerli olan 95/5 kuralı göz önünde bulundurularak seçilen kelime dağarcığı, panoda bulunan tüm kelimelerin kullanıcının günlük hayatını idame ettirebilmesine yöneliktir. AAC Panosu sayesinde kullanıcı, zorlanmadan karşısındakine isteklerini ve düşüncelerini anlatabilir.

5) AAC ve Günlük Oyuncaklar
Kimi zaman, terapistin veya ailenin isteğine bağlı olarak günlük oyuncaklar da AAC çalışmalarının bir parçası olarak kullanılabilir. Bu noktada, terapistler AAC’yi Yüksek Teknoloji ve Düşük Teknoloji olarak ikiye ayırırlar. Örneğin, konuşma güçlüğü çeken otizmli bir çocuk kendisinden bahsederken bir oyuncağı seçerek ona çeşitli aktiviteler yaptırıyorsa, bu da AAC tekniğinin bir parçası olarak görülebilir.

Kaynak