1. Uluslararası Katılımlı Kök Hücre Araştırmaları Kongresi

Kocaeli Üniversitesi Kök Hücre ve Gen Tedavileri Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından organize edilen, ülkemiz ve dünyanın bu alanda önemli araştırmacı ve uygulayıcılarının bir araya geldiği oldukça kapsamlı 1. Uluslararası Katılımlı Kök Hücre Araştırmaları Kongresi 28 Eylül-2 Ekim 2011 tarihleri arasında Sakarya'nın Sapanca ilçesindeki Güral Otel'de gerçekleştirildi.

Açılış konuşmasını, KOGEM müdürü Prof Dr Erdal Karaöz yaptı. Bilim, Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, kongrenin açılışına katıldı.

Açılış oturumunda Dr Mustafa Çetiner, Kök hücre tarihi ve dünyada ilk kök hücre uygulamaları yapan Türk doktor Süreyya Tahsin Aygün'den söz etti.  Dünyada ilk kez kök hücrelerden nefes borusu oluşturan Dr Paolo Macchiarini ise kıkırdak dokusu onarımından söz etti.

Disiplinlerarası işbirliği anlayışıyla birçok hasta/hastalık ve uzmanlık derneklerinin katkılarıyla gerçekleştirilen kongrenin ana temaları şöyleydi:

               

Kemik-Kıkırdak Defektleri & Kök Hücreler

Kardiyo-Vasküler Hastalıklar & Kök Hücreler

Nöro-musküler Dejeneratif Hastalıklar & Kök Hücreler

Nörodejeneneratif Hastalıklar & Kök Hücreler

Diyabet & Kök Hücreler

Plastik Cerrahi & Kök Hücreler

Kök Hücreler & Immunoterapi (Dendritik Hücre Aşıları, GVHD)

Kanser Kök Hücreleri

Embriyonik Kök Hücreler & iPS Hücreleri

Kök Hücreler & Doku Mühendisliği

Kısırlık & Kök Hücreler

Otoimmun Hastalıklar (Chron, MS vs.) & Kök Hücreler

Diş Hekimliği & Kök Hücreler

Kök Hücreler ve Proteomiks

Kök Hücreler ve Klinik Uygulamaları: Altın Standartlar

Kök Hücreler ve Endüstri: Geleceğe Bakış

Mezenkimal Kök Hücreler

Göz Hastalıkları & Kök Hücreler

Hematopoietik Kök Hücreler

Gen Tedavisi

Bu konu başlıklarını içeren oturumlarda 35'i yurt dışından 37'si yurt içinden olmak üzere 72 bilim insanın gerçekleştirdikleri çalışmalara ilişkin klinik öncesi ve klinik veriler sunuldu.

Prof. Dr. Paolo Macchiarini'nin konferansıyla başlayan kongrede hem ülkemizden hem de dünyanın farklı kurumlarından çok önemli bilim insanlarının çalışma sonuçlarına tanık olduk.

Prof. Dr. Paolo Macchiarini, Dünyada ilk kez kadavradan elde edilip hücrelerden arındırıldıktan sonra hastanın kendi kök hücreleriyle donatılarak elde edilen nefes borusunu 30 yaşındaki bir bayan hastaya naklederek yaşamasını sağlayan ekibin başkanı.

Kongre izlenimlerimi daha çok Nörodejeneratif hastalıklar, kas hastalıkları konularında takip edebildiğim kadarıyla aktarmaya çalışıyorum. Diğer oturumları, posterleri, çok ayrıntılı ve temel tıp bilimleri, laboratuar yöntemleri, biyoloji, hematoloji, kardiyoloji gibi alanlardaki oturumları aktarmayacağım.

Özellikle ALS MNH hastalarını ilgilendirecek başlıklar şöyle:

Dünyada ilk kök hücre uygulaması Türk doktor Süreyya Tahsin Aygün tarafından 1920 lerde Türkiye’de yapılmıştır.

Omurilik hasarları, Parkinson, ALS gibi nörodejeneratif hastalıkların tedavisine yönelik önemli çalışmaları  Prof.Dr.Jan Pruszak, Prof.Dr.Guido Nikkah ve Dr Serdar Kabataş anlattılar. İnsanda Parkinson hastalığında insanda klinik çalışmalar yapıldığını, kısmen başarılı olduğunu öğrendik. Omurilik yaralanmalarında ve ALS hastalarında hayvan deneylerinde oldukça umut verici gelişmeler olmasına rağmen ALS hastaları için FDA onaylı insan çalışmalarının sonuçları henüz açıklanmadı. ALS, Parkinson, Alzheimer, Huntington gibi Nörodejeneratif hastalıklarda insanda kök hücre tedavisinde henüz yolun çok başlangıcında olduğumuz anlaşılıyor. 

Dünyada ALS hastalığını kök hücre tedavisi ile iyileştirdiğini iddia eden birçok merkez olmasına karşın FDA onaylı ilk ve tek çalışma,  Amerika'da Atlanta Emory ALS merkezinde Dr Eva Feldman denetiminde, Dr Nicholas Boulis tarafından yapılmaktadır. FazI aşamasındaki çalışmanın erken dönem sonuçları Amerikan Nöroloji Kongresi'nde geçtiğimiz hafta sunulmuştur. 12 hastanın ilk 8 aylık erken sonuçlarına göre yapılan kök hücre tedavisinin şimdilik herhangi bir zarar/yan etkisi olmadığı belirtilmiştir.

Öte yandan İsrail'de Tel-Aviv Üniversitesi Haddash Tıp merkezinde Brainstorm kök hücre üreticisi işbirliği ile Aralık 2011 de ALS hastalarında Kök hücre Faz1 çalışması başlayacaktır.

Bu iki merkez dışında kök hücre tedavisi yaptığını iddia eden merkezler FDA onayı almadan uygulama yapmaktadırlar. Kongrede Kas Hastalıkları Derneği Başkanı Prof Coşkun Özdemir, kök hücre tedavisi vaadiyle umut ve istismarı yapan merkezlerden uzak durulması gerektiğini söyledi. Daha önce bu merkezler ile ilgili bir derlemeyi yayınlamıştık. Buradan indirebilirsiniz. 

Kök hücre tedavisinden şu anda bulunduğu durum göz önüne alındığında mucize beklemek fazla iyimserlik olur. Yine de Türkiye’de bilimsel çalışmaların, üniversitelerin hak ettiği değerini bulmadığı şu günlerde, çok kısıtlı imkânlar içinde bile çok öncü, önemli bilimsel çalışmaların yapıldığını görmek; umudumuzu arttırmaktadır.

Diğer konulardaki haberler kısaca şöyle:

Prof. Dr. Haluk Topaloğlu DMD li ailelerin umutla beklediği PTC 124 tedavisi konusunda  lisans için başvuru aşamasında olduğu, ancak bir üst çalışmanın gerektiğini bildirdi. (DMD (Duchenne) hastalığında 51 exon atlama ile ilgili DMD 114117 nolu proje) Bu bir Faz II çalışması. Faz III çalışması tasarlanmakta.  Bu ilaç eğer gerçekleşirse ‘’stop’’ mutasyonu bulunan DMD li çocuklar için geçerli olacak. Prof Dr Haluk Topaloğlu bir diğer yöntem olan ekson atlamanın bazı DMD hastalarında işe yarayabileceğini, DMD hastalığının daha hafif türü olan Becker türüne dönüşebildiğini anlattı. Ancak Hangi hastalıklarda ilacın etkili olup olmayacağını hastanın aminoasit dizilimine göre anlayabileceklerini belirtti. Görünen o ki her hastaya özgü kişisel tedavi planlaması yapmak gerekiyor. 

Kök hücre ile 3 boyutlu organ inşa edilebiliyor, nefes borusu ve mesane yapmayı başarmışlar

Kök hücre ile kas yapımında çok önemli adımlar atılmış, karaciğer ve kalp de yakında müjdesi verildi,

Tip 1 diyabet ve MS gibi hastalıklar için çok umut verici sonuçları kongrede sunuldu

Orta yaşı geçenlerde eklem ve kıkırdak yenilenmesi çok zor dize kök hücre verilerek kıkırdak yapılması konusunda ilerlemeler kaydedilmiş.

Kanser hastaları için normalden 4 kat daha güçlü hücre üretilebiliyor,

Kök hücre çok hızla çoğalıyor, üretilen hücrelerde ilaç geliştirme çalışması yapılabiliyor.

Omurilik hasarı konularında kök hücre çalışmalarında hayvanlarda çok umut verici sonuçlar alınmış,

Glokom denen göz tansiyonu göz hasarı için sinir hücrelerini 3 kat koruyacak çalışmalar yapılıyor,

Erkek kısırlığında devrim niteliğinde bir çalışma ile embriyon kök hücreleri üretilmeye çalışılıyor.

KOGEM merkezinin müdürü Prof Dr Erdal Karaöz, yurtdışından gelen yabancı konuklara KOGEM Laboratuarını gezdirdi. Büyük hayranlıkla laboratuarı gezen yabancı araştırmacılar, Türkiye’de böyle bir merkez gördüklerine çok sevindiklerini ve ortak çalışma yapmak istediklerini dile getirdiler.

Yolculuk sırasında

Bir ALS hastasının evden dışarı çıkması, evinde alıştığı ortamdan farklı bir ortamda yaşaması, yaşamaktan öte aktif olabilmesi gerçekten zor. Aslında belki de işin en zor kısmı kendi kendini motive etmek ve gitmeye karar vermek. Karar aşamasından sonrası teferruat oluyor.

Öte yandan dünyada her gün binlerce insan tedavisi şimdilik mümkün olmayan hastalıklar için çalışmalar yapıyor. Onlar da sizin, benim gibi insanlar. Aileleri, kendi yaşamları, haftasonları, para sorunları var. Tüm bunların yanı sıra Tanrının yarattığı problemlerle uğraşıyorlar. Sonuçta hastalıkla biz boğuşuyorken onlar çözüm arıyorlar. Böyle araştırmacıların deneyimleri doğrudan aktardıkları kongreler bu anlamda çok önemlidir. Bize düşen de bir hekim olarak ve bir ALS hastası olarak doğru bilgileri doğru yerde doğru zamanda almaktır. Böylece gazete ya da basında reyting kaygısıyla manşetlere taşınan haberler hakkında bilinçli bir duruş sergilemek mümkün olabilir.

Karayolu ile ulaşımda yolculuk uzadıkça sorunlar ve riskler de artıyor.

Malzeme listesini gözden geçirin her şeye rağmen unutulan malzeme oluyor.

Aracınızı tanıyın, sandalye ile yolculukta sandalyeyi araca, kendinizi sandalyeye güvenlik için bağlayın. Kilitli bağlama kayışları vs kullanın.

Gündüz yolculuk yapın

Dışarıdan mümkün olduğunca az şey yiyin

Sıvı olarak suyu tercih edin

Akülü sandalye ile yolculuk ediyorsanız 2 saatten uzun yolculuklarda otomobil koltuğuna oturun.

Sandalyede 12 V DC çakmak soketi olsun

Aspiratör 12 V uyumlu olsun

Solunum cihazı kullanıyorsanız mutlaka hme filtre+kateter mount  (yapay burun) kullanın

Otelde 1 geceden fazla kalacaksanız havalı yatak çok iyi olur.

Uzun süre evden çıkmayanlar için otomobil yolculuğu baş dönmesi, mide bulantısı yapabiliyor

Yolculuk sırasında gerekli malzeme listesi 

¨  Sırt çantası Battery Pack

¨  İdrar torbası, prezervatif sonda

¨  Tekerlekli sandalye takım anahtarı, tornavida

¨  Tekerlekli sandalye şarj cihazı, 220 kablosu

¨  12V DC Ventilator  çakmak adaptörü Kablo

¨  Nemlendirici, ara hortumu

¨  Ventilator hortumu mount

¨  220V AC Ventilator Adaptör Kablo

¨  HME Filtre Yeşil 2 adet

¨  Yedek trach kanül, steril eldiven, yedek iç kanül, pamuk, trach pedi, penset

¨  Bağlama lastiği

¨  Cep telefonu (charged) ve şarj cihazı

¨  Uzatma kablosu,

¨  Flaster

¨  Aspirasyon makinası ve 12 dc çakmak adaptörü

¨  İlaç çantası

¨  Tıraş çantası, koku

¨  Kalem fener

¨  Aspirasyon sondası 20-30 adet

¨  Cuff enjektör

¨  İmza kaşe, gözlük

¨  Resmi belgeler

¨  Yedek röle, sigorta

¨  Laptop, mouse, Smartnav cam, xs smart siya, usb kablo

¨  Digital camera

¨  Havalı Yatak, pompa

Teşekkür
Başta Prof Dr Erdal Karaöz olmak üzere kongre organizasyonda emeği geçenlere teşekkür ederim. ALS MNH Derneği Başkanımız sayın İsmail Gökçek ve dernek çalışanlarına teşekkür ederim. Kongre sırasında ALS MNH Derneği standı kuruldu. Stand başında bulunan Duygu’ya, yolculukta araç desteği veren sayın Alkan Kaya’ya, sayın Ayhan Işık’a, acil durumda kullanılacak yedek trakeostomi kanülü veren BTATIP firmasına, yolculukta şoför, konaklamada bakıcı, muhabbette kardeşlik yapan kankam Muzaffer’e,  rampa temininde yardımcı olan Belmo firmasına, çantamı kusursuzca hazırlayan mükemmel eşim Elçin’e, dersi kırıp benimle maceraya atılan kızım Ece’ye teşekkür ederim.