Brain gate grubu Amerika'da birkaç merkezde 2009 yılında başlatılan bir proje. Toplam 28 uygun hasta çalışmaya alınacak. Girişimsel bir yöntem. Beynin korteks bölgesine elektrot yerleştiriliyor. Kelimeler bir ekranda görülüyor. Uygun bir metin okuyucu yazılımla uzun süreli etkilerinin değerlendirilmesi gerekiyor. 2038 yılında tamamlanması bekleniyor.
ALS nedeniyle 7 yıldır sesini
kaybeden bir adam, yapay zeka kullanarak sesini geri kazandı. Eski videolardan
sesini klonladı ve beyin sinyallerini konuşmaya dönüştürdü.
15 Ağustos 2024 (HealthDay News)
-- Casey Harrell, Lou Gehrig hastalığı olarak da bilinen amiyotrofik lateral
skleroz (ALS) nedeniyle konuşma yeteneğini kaybediyordu.
"İletişim kuramamak çok
sinir bozucu ve moral bozucu. Sanki kapana kısılmışsınız gibi," diyor 45
yaşındaki Harrell.
Ancak yeni bir beyin-bilgisayar
arayüzü, Harrell'in bir kez daha başkalarıyla konuşmasına olanak tanıyor; beyni
sözcükleri sağlarken, bilgisayar da onlara ses veriyor.
Konuşmayı koordine etmekten
sorumlu beyin bölgesine yerleştirilen dört mikroelektrot dizisi, Harrell'in
söylemek istediği kelimeleri tespit ediyor ve bu bilgiyi bir bilgisayar
programına gönderiyor.
Araştırmacılar, Harrell'in ilk
seansında sistemin 50 kelimelik bir kelime dağarcığıyla yüzde 90'ın üzerinde
kelime doğruluğuna ulaşmasının 30 dakika sürdüğünü söyledi.
Çözümlenen kelimeler bir ekrana
yansıtılıyor ve Harrell'in ALS hastalığına yakalanmadan önceki sesine benzeyen
bir sesle yüksek sesle okunuyor.
"Sistemi ilk denediğimizde,
doğru bir şekilde söylemeye çalıştığı kelimeler ekranda belirince sevinçten
ağladı. Hepimiz öyle yaptık," dedi araştırmacı Sergey Stavisky ,
Kaliforniya Üniversitesi, Davis Nöroprostetik Laboratuvarı eş direktörü.
Araştırmacılar, ALS'nin vücuttaki
hareketi kontrol eden sinir hücrelerini etkilediğini söyledi. Ayakta durma,
yürüme, elleri kullanma ve hatta konuşma yeteneğinin kademeli olarak
kaybolmasına neden oluyor.
Harrell çalışma odasına
girdiğinde kollarında ve bacaklarında güçsüzlük oluşmuştu ve konuşması çok zor
anlaşılıyordu.
Temmuz 2023'te araştırmacılar,
Harrell'in beynine elektrotlar yerleştirerek konuşmayla ilgili beyin aktivitesini
kaydedebildiler.
Stavisky, üniversitenin bir basın
bülteninde, "Kaslarını hareket ettirme ve konuşma girişimlerini gerçekten
tespit ediyoruz," diye açıkladı. "Bu komutları kaslara göndermeye
çalışan beynin bir kısmından kayıt yapıyoruz. Ve temel olarak bunu dinliyoruz
ve bu beyin aktivitesi kalıplarını bir foneme -- bir hece veya konuşma birimi
gibi -- ve sonra da söylemeye çalıştıkları kelimelere çeviriyoruz."
Araştırmacılar,
bu tür beyin-bilgisayar arayüzlerinin (BCI) geliştirilmesinin
önündeki engellerden birinin, bilgisayarın beyin sinyallerini doğru
şekilde nasıl yorumlayacağını öğrenmesinin zaman alması olduğunu söyledi.
“Önceki konuşma BCI sistemlerinde
sık sık kelime hataları oluyordu. Bu, kullanıcının tutarlı bir şekilde
anlaşılmasını zorlaştırıyordu ve iletişimin önünde bir engel oluşturuyordu,”
diyor araştırmacı Dr.
David Brandman , UC Davis'te nöroşirürji
yardımcı doçenti. “Amacımız, birinin konuşmak istediği her an anlaşılmasını
sağlayacak bir sistem geliştirmekti.”
Araştırmacılar, Harrell'in
cihazla yaptığı ikinci seansta potansiyel kelime dağarcığının 50'den 125.000
kelimeye çıktığını tespit etti.
Sadece 1,4 saatlik ek eğitim
verisiyle BCI, büyük ölçüde genişletilmiş kelime dağarcığının yanı sıra %90'lık
bir kelime doğruluğuna ulaştı.
Harrell'in
vakasıyla ilgili bir rapor 14 Ağustos'ta New England Journal of Medicine'de yayımlandı .
Araştırmacılar, Harrell'in 32
hafta boyunca 248 saatten fazla iletişim kurduğu 84 veri oturumunun ardından
sistemin artık %97'den daha iyi bir doğruluk oranına sahip olduğunu söyledi.
Brandman, "Bu noktada,
Casey'nin söylemeye çalıştığı şeyi %97 oranında doğru bir şekilde
çözebiliyoruz. Bu, bir kişinin sesini yorumlamaya çalışan birçok ticari akıllı
telefon uygulamasından daha iyi" dedi.
Brandman, "Bu teknoloji
dönüştürücüdür çünkü konuşmak isteyen ancak konuşamayan insanlara umut
sağlar," diye ekledi. "Bu konuşma BCI gibi teknolojilerin gelecekteki
hastaların aileleri ve arkadaşlarıyla konuşmalarına yardımcı olmasını
umuyorum."
Harrell da aynı fikirde.
"Böyle bir teknoloji
insanların hayata ve topluma dönmesine yardımcı olacak" dedi.
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2314132
https://clinicaltrials.gov/study/NCT00912041#participation-criteria
https://x.com/i/status/1826055324069146876
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder