PÜF NOKTASI
Solunum problemi yaşıyor olabilirsiniz.
ALS hastalığı istemli kaslarda ilerleyici güçsüzlük ile
kendini gösterir. Solunum sistemi iki merkezden kontrol edilir. Spontan
(Otomatik) solunum ve istemli solunum. Örneğin derin nefes almak, nefesini
tutmak, kuvvetli üflemek, balon şişirmek istemli hareketlerdir. Solunumun
mekanik yükü Diyafram kasları tarafından karşılanmaktadır. Diyafram kasları,
göğüs ile karın boşluğunu ayıran geniş bir kas grubudur. Bu kasları uyaran
sinir hücreleri, bulber bölgededir. Bulber tutulumlu ALS hastalığında solunum
güçlüğü erken dönemde başlayabilir.
ALS hastalığında solunum kasları zayıfladığında Oksijen (O2)
ve Karbondioksit (Co2) değişimi için gerekli olan basınç sağlanamaz. Kanda
biriken karbondioksit, akciğerlerden atılamaz.
Normalde nefes alma işlemini kanda biriken karbondioksit tetkikler. Co2 yüksekliği,
derin nefes alma ve daha sık nefes almaya neden olur. ALS hastalığında incelmiş
(atrofi olmuş) diyafram kasları yeterli solunum basıncı sağlayabilmek için daha
fazla oksijen tüketir. Bu durumda kaslarda laktik asit artışı olur. Yeterli
oksijen sağlanmadığı için yorulma başlar. Bu kısır döngü, nefes darlığı, hava
açlığı, uyku sorunu, gündüzleri uyuklama, başağrısı ve iç sıkıntısı (anksiyete)
neden olur. Bu durumdaki hastalar acil servise başvururlar. Acil servise gelmiş
bir nefes darlığı yaşayan hastaya hemen oksijen verilir. Burundan oksijen
kanülü veya maske ile oksijen verilir. Normalde solunum kasları sağlam
hastalarda Oksijen vermek hastayı rahatlatır. Oysa ALS gibi nöromüsküler
hastalıklarda Oksijen vermek hastayı kısa bir süre rahatlatsa da yeterli
solunum basıncı sağlayamayan diyafram kasları bir süre sonra co2 atamaz,
biriken co2 nefes alma ihtiyacı yaratır, Oksijen verilse de co2 değişimi
yapılamaz ve eve dönen hasta yine solunum sıkıntısı yaşar.
Burada asıl sorun, gerekli olan solunum basıncının
sağlanamamasıdır.
Yapılacak şey, ortam havasını basınçla akciğere gönderecek bir
yöntem kullanmaktır. Bunun için Bipap iki seviyeli Pozitif havayolu basıncı
(Bilevel Pozitif airway pressure) Cihazı kullanmaktır. Acil durumda cihaz
bulunmadığı durumda ambu balonu kullanılır. Bu işleme Non-invaziv mekanik
Ventilasyon denir. Bu tür solunum desteği maske ile kullanılabilir. Ancak maske
kullanmanın da uzun sürede yan etkileri ortaya çıkabilir. Örneğin yutma güçlüğü
olan hastalarda maske ile basınçlı hava vermek risklidir çünkü ağızda biriken
tükrük salya vs. solunum yoluna kaçabilir.
Maske ile solunum cihazı desteği günde 24 saat gerekiyor ve
yutma güçlüğü mevcut ise trakeostomi sonrasında trakeostomi kanülü yoluyla
solunum desteği vermek gerekiyor.
ALS hastalarında solunum problemi başladığında “pulse
oksimetre” cihazı alın, parmaktan oksijen satürasyonu takibi yapın. ALS de
solunum problemi başladığında Oksijen vermek işe yaramıyor. Bu durumu
yaşayanlarda önceleri Bipap tipi solunum cihazı maske ile kullanılıyor. Heyet
raporu ile Sgk ödemesi var. Fakat Göğüs uzmanı görmeli. Acil durumlar için ambu
bulundurun nasıl kullanılıyor öğrenin. Örneğin https://youtu.be/-bfJgYR2d2I
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder