Radicut (edaravone , MCI-186) hakkında açıklama

ALS hastalığının henüz tedavisi bilinmiyor.  Hastaların yaşam süresini uzattığı ileri sürülen FDA onaylı tek ilaç olan Rilutek (Rilusole) ise ortalama yaşam süresini 3-4 ay uzatmaktadır.  ALS hastaları, zamanında solunum ve beslenme desteği verildiğinde uzun süre yaşayabiliyorlar. İyi bir evde bakım, bakım verenlerin psikolojik desteği, ailenin sosyal ve ekonomik açıdan desteklenmesi ile ALS hastaları mutlu bir yaşam sürdürebilmektedir.

ALS hastalığı, sinir sisteminin motor nöron adı verilen hücrelerinin nedeni bilinmeyen bir şekilde ölmesi (Apoptosis) sonucunda ortaya çıkmaktadır. Hücrelerin neden öldüklerini anlamak için pek çok araştırma yapılmaktadır...  Son zamanlarda, hücre ölümü üzerinde etkili olabileceği tahmin edilen mekanizmalar anlaşılmaya başlanmıştır.  Hastalığın çeşidine göre birçok mekanizma olduğu bilinmektedir. Tahmin edilen mekanizmalar kısaca şöyledir:

1- ALS diğer nörodejeneratif hastalıklardan farklı olarak hem beyinde hem omurilikte gelişiyor. Yani hastalığın etkin olduğu alan ve nöronlar daha fazla;

2- Hastalığı tetikleyen birçok farklı mekanizma var. Hastalığı tetikleyen ve oluşturan mekanizmalar farklı olsa da hastalığın insanlarda dışa vurumu az çok ayni oluyor. Yani bir hastaya teşhis koyulduğu zaman o hangi mekanizma bozuk olduğu için hasta oldu anlaşılmıyor. Bu da hastalığın hem teşhisini hem de tedavisini zorlaştırıyor;

3- Hastalığın oluşum nedenleri:

a) Eksitotoksisite: Yani nöronların durmadan aktif olmaları bunun sebeplerinden biri de astrositlerin nöronları tetikleyen glutamatı toplamaması ortamda çok miktarda glutamat olması

b) ER (Endoplazmik retikulum) stresi: yani hücre içinde bir protein dönüşümü problemi olması üretilen proteinler ya istenen protein değil, ya proteinler gitmeleri gereken yerlere gitmiyorlar veya birçok farklı sebep ama sonuçta bir protein tıkanması oluyor

c) Proteosome tıkanması: Bu da eskiyen proteinlerin yıkılıp yerine yeri proteinlerin yapılabilmesini sağlayan mekanizmanın bozukluğunu gösteriyor yani proteinler birikiyor eski proteinler birikiyor hücre içinde copluk gibi oluyor bu da aslında ER stressi arttırıyor

d) Mitokondri çalışmaması:  Bu da çok önemli bir problem çünkü hücre yeterinde ATP ve enerji üretemiyor güçsüz düşüyor

e) Toksin proteinlerin dışa atılması : Bu da gösteriyor ki toksik proteinler dışarı atıldıklarında başka hücrelerde de hastalığı tetikleyebiliyorlar ve hastalık ilerliyor bir hücreden başka bir hücreye ilerliyor

f) Serbest (free)  radikal oluşumu: Hücre içinde gereğinden fazla ve kontrolsüz free radikal oluşuyor bunlar bomba gibi birçok mekanizmayı bozuyorlar

g) Akson transportu bozuluyor: Hücrenin gövdesinin eni 20 mikrometre ama aksonunun uzunluğu  yaklaşık 1 metre. 1 metrelik bir aksonda trafik durursa iletişim bozukluğu oluyor. 

h) Kas - sinir kavşağı:  Sinapstaki kasla olan komünikasyonunda bozukluk oluyor kasa hükmedemiyor kasın kasılmasını sağlayamıyor. Çünkü salgılaması gereken şeyleri salgılayamıyor

i) Hücre-hücre sağlam bağları bozuluyor:  Hücrenin sitoplâzmasının duvarları delik deşik oluyor beyin-kan barajı deliniyor, içeriye girmemesi gereken hücreler ve materyaller giriyor denge iyice bozuluyor. 

Son zamanlarda gerek Sporadik gerekse Ailesel ALS hastalarında pek çok genetik mutasyon bulunmuştur. Her geçen gün yeni mutasyonlar bulunmaktadır.

Genetik mutasyonlar, hücre içinde sağlıklı bir döngüyü bozmaktadır. Sonuçta hücre çeşitli nedenlerle yaşamını sonlandırmaktadır.  Mutasyonların bulunması ile tedavi için yeni hedefler ortaya çıkmaktadır. Hücre içinde hangi aşamada hangi işlem yapılamıyorsa bu mekanizmada etkili olabileceği ileri sürülen maddeler tedavi geliştirme çalışmalarına alınmaktadır.

Radicut (Edaravone) nedir?

Radicut edaravone güçlü bir serbest radikal giderici moleküldür. Serbest radikaller, genellikle bir elektronunu kaybetmiş bir oksijen atomu içeren moleküllerdir. Bu durum onları kararsız (reaktif) bir hale getirir. Komşu moleküllerin elektronlarına hırslı bir şekilde göz dikmeye başlarlar. Serbest radikaller hücre içinde sağlıklı hücre döngüsünü bozar.  Serbest radikaller,  sadece ALS hastalığında değil yaşlanma, Alzheimer, Parkinson, kanser gibi hastalıkların oluşmasında rol oynayan etkenlerden biridir.

ALS hastalığının nasıl oluştuğu konusunda birçok teoriler öne sürülmüştür. Örneğin Glutamat adı verilen bir nörotransmiter maddenin birikmesi sonucu hücre ölümüne yol açtığı  öne sürülmüştür.   (Glutamat eksitotoksisitesi ) nedeniyle Glutamat antagonisti (karşıtı) bir ilacın ALS hastalığında etkili olabileceği düşünülmüştür. Rilusole (Rilutek) ilacı bu teoriden yola çıkarak geliştirilmiştir. Oysa ALS hastalığında bir tek teori, hücre ölümünü açıklayamıyor.

Serbest radikal birikmesi ve oksidatif stres teorisi, ALS hastalığında hücre ölümüne yol açan nedenlerden bir diğerini ele alan teoridir.  Bu teoriye göre serbest Radikal gidericiler ALS hastalığında tedavi seçeneği olabilir.

Bugün, bildiğimiz kadarıyla ALS hastalığı birçok faktörün etkili olduğu bir hastalıktır. Tedavisi de muhtemelen hastalık oluşturucu nedene göre farklılık gösterecektir.  Kısacası tek ilaç bütün ALS hastaları için etkili olmayacaktır.

Radicut edaravone hakkında bugün bilgilerimiz sınırlıdır. Yapılan çalışmalar Japonya ile sınırlıdır.

Edaravone, daha önce inme geçirmiş  (Acute Ischemic Stroke)  hastalarda kullanılmıştır. Bu hastalarda kullanımı için  FDA onayı ve ilaç ruhsatı vardır.

Mitsubishi Tanabe Pharma 2011 yılında Edaravone ALS hastalarında etkinlik ve güvenilirliğinin araştırılması için Japonya’da klinik çalışma başlattı. İlk 6 aylık sonuçlarda ilacın hastalığı yavaşlattığı bildirildi. Bunun üzerine 2014 yılında 137 hastada placebo kontrol grubu ile çalışma başlattı.  Bu çalışmanın sonuçlarının Aralık 2015 ALS/MND Sempozyumunda açıklanması bekleniyor.

Çalışmanın sadece Japonya’da Japon hastalarda yapıldığı, Genetik ve ırksal farklılıklar olabileceği unutulmamalıdır.

Japonya’da ilaç lisansı ve piyasada satış onayı FDA kurumundan bağımsızdır.  Radicut  (Edaravone veya MCI-186) henüz ALS hastalığında kullanımı için FDA onayı almadı.

Bu bilgiler ışığında Radicut edaravone ALS tedavisinde etkisi olup olmadığını henüz bilmiyoruz.

Kaynak

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25286015

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26196041

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26191780

http://www.mt-pharma.co.jp/e/release/nr/2015/pdf/e_MTPC150626_2.pdf

http://www.alsjapan.org/-article-994.html

https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT01492686?term=Radicut&rank=9